شواهد تصویری از ملازمت و ارتباط شیخ محمد نقاش با دربار سلطان ابراهیم‌میرزا

نویسنده

چکیده مقاله:

چکیده «شیخ محمد»، نقاش و خوشنویس عصر صفوی هیچ ردی از ارتباطش با سلاطین صفوی و حامیان درباری خود برجای نگذاشته‌است، اما شواهد تاریخی تأیید می‌کند بخش مهمی از فعالیت هنری شیخ محمد در دربار سلطان ابراهیم‌میرزا برادر‌زادة شاه طهماسب در مشهد بوده‌ است؛ و به‌ویژه در خلق چندین نسخه از شاهکارهای درباری این عصر همکاری داشته‌ ‌است. از آنجاکه یکی از شاخصه‌های آثار وی توجه به جنبه‌های واقعیت و گسست از ادبیات و پرداختن به مضامین زندگی روزمره است، پرسش اصلی مقاله پیش‌رو این است که آیا می‌توان در تأیید مرقومات مورخین که شیخ محمد را ملازم سلطان ابراهیم میرزا دانسته‌اند، در لابلای آثار مرقوم و منسوب ‌به او ردی از ارتباط وی با حامی و سلطان هنر‌پرور صفوی یافت؟ در‌جهت پاسخ به این پرسش، سه مجلس منسوب به شیخ محمد از نسخة هفت اورنگ مشهور به جامی فریر و نیز نگارة دولتی سرآغاز از یک نسخه ناقص هفت اورنگ موجود در‌کتابخانه موزه توپقاپی که نگاره‌های آن نیز به شیخ محمد سبزواری منسوب شده، معرفی و تحلیل شده‌ است.  این مقاله به‌‌روش توصیفی ـ تحلیلی و از طریق گردآوری اطلاعات به ‌شیوة کتابخانه‌‌ای انجام شده و هدف از آن کشف ارتباط میان نقاش و حامیش سلطان ابراهیم میرزا است؛ تا بدین‌ طریق گامی در جهت آشکارشدن زندگی و آثار این نقاش برداشته ‌شود. نتایج حاصل نشان می‌دهد، شیخ محمد نقاش فرازهایی از زندگی حامی خود به‌ویژه جشن عروسی سلطان ابراهیم‌میرزا و همسرش گوهر سلطان خانم را به‌صورت ضمنی و در پس یک روایت ادبی به تصویر کشیده؛ و بدین طریق نشانی از ارتباط و ارادت خود را نسبت به سلطان مطرح می‌کند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ساختارشکنی تفاسیر دوگانه شعر حافظ در نگاره سلطان محمد نقاش

تفاسیر جزمی، متن ادبی را با رویکردی قاطع بررسی می کنند، خواه این تفسیر برگرفته از آرای سنتی باشد یا در خلال رویکردهای مدرن که به هر نحوی سعی در کشاندن متون به عرصه های سیاسی و اجتماعی دارند. اما در رویکرد پساساختارگرایانه، متن ادبی معنای قطعی و نهایی خود را از دست می دهد؛ به عبارتی دیگر، از اهمیت مرکزیت معنایی در آن کاسته می شود. از این رو، خوانش های متفاوت از متن امکان پذیر می گردد که هرکدام م...

متن کامل

بیان تصویری در آثار آقا میرک نقاش

 بررسی شخصیت و دیدگاه هنرمندان نقش‌آفرین در خلق شاهنامۀ طهماسبی از مسائل مهمی است که می‌تواند رویکردهای بیان تصویر در این اثر برجستۀ هنری را تا حدی مشخص و قابل درک نماید. هدف این مطالعه معرفی و بررسی دیدگاه، شخصیت وجایگاه آقا میرک اصفهانی است. در این مقاله با بهره جستن از نوشته‌های نویسندگان صاحب نظر هم‌عصر نقاشان این دوره چون عبدی بیگ شیرازی، تلاش شده است با تمرکز بر آثار و زندگی آقا میرک پاسخ...

متن کامل

نور درنگاره ی معراج اثر سلطان محمد نقاش (با تأکید بر آراء سهروردی)

چکیده: نگاره ی معراج، شاهکار سلطان محمد نقاش، هنرمند قرن دهم هجری، یکی از نمونه های هنری فاخر از نگارگری ایرانی است که روایت معراج رسول اکرم(ص) را با زبانی رمزی و نمادین به تصویر کشیده است. هدف از این رساله خوانش حکمی - عرفانی نور، در نگاره ی معراج است. از آنجا که مطالعات نظری در حوزه ی هنر رسالت عمده ی رمزگشایی و خوانش آثار هنری فاخر را در راستای فهم آنها به عهده گرفته تا راهگشای ادامه ی این...

15 صفحه اول

تعامل با سلطان جور در اندیشه شیخ مفید

فقهاى شیعه در طول تاریخ فقه، نسبت به حکم همکارى با حاکمان - به‏ویژه حاکمان جور رأى واحدى نداشته‏اند. تا پیش از شیخ مفید، حرمت این همکارى، مورد اتفاق فقهاى شناخته‏شده شیعه بوده است; اما وى، در این رأى تجدید نظر کرد. پژوهش حاضر به منظور بررسى و شناسایى علت تغییر رویکرد شیخ مفید نسبت به همکارى با سلطان جائر در مقایسه با عالمان شیعه دوره‏هاى پیش از او، روش هرمنوتیک قصدگراى اسکینر را انتخاب کرده که ...

متن کامل

مکان یابی آخرین میدانگاه نبرد سلطان محمد خوارزمشاه با مغولان

مکان یابی آخرین میدانگاه نبرد سلطان محمد خوارزمشاه با مغولانسرانجام زندگی سلطان محمد خوارزمشاه از تلخ‌ترین سرانجام‌های انسان‌هایی است که در سایه قدرت تو خالی و پوشالی به زندگی دنیا دل خوش کرده‌اند. او فرمانروایی است که درصدد ایجاد تمامیت ارضی ایران دورة ساسانی بعد از حکومت‌های محلی ای بود که در طول شش سدة بعد از اسلام بر بخش‌هایی از ایران فرمان می‌راندند. چنین بود که محدوده فرمانروایی او از جنو...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 12  شماره 36

صفحات  29- 38

تاریخ انتشار 2015-12-01

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023